نورافکن های "سحابی تخم مرغ"
* تصویر تازه ی تلسکوپ هابل از سحابی تخم مرغ، یکی از بهترین نماهاییست که تاکنون از مرحله ی
"ابر پیش-سیاره ای" در زندگی یک ستاره ثبت شده.
 |
| تصویر هابل از سحابی تخم مرغ - تصویر بزرگ تر |
مرحله ای که در آن سوخت هسته ای ستاره به پایان می رسد، به نام مرحله ی "ابر پیش-سیاره ای" یا "سحابی پیش-سیاره ای" شناخته می شود. تصویر تازه ای که هابل از سحابی تخم مرغگرفته، یکی از بهترین نماهاییست که تاکنون از این مرحله ی کوتاه ولی تماشایی و چشمگیر زندگی یک ستاره ثبت شده.
مرحله ی ابر پیش سیاره ای دوره ای کوتاه در چرخه ی تکامل ستاره ایست و ربطی هم به سیاره ها ندارد. طی بیش از چند هزار سال، بقایای داغ ستاره ی کهنسال در مرکز چنین ابری، آن را گرم کرده، گاز درون ابر را برمی انگیزد؛ سپس آن را برافروخته، به تابش در می آورد و تبدیل به یک سحابی سیاره ای یا سیاره نما می کند.
به دلیل کوتاه بودن مرحله ی "ابرهای پیش سیاره ای"، در هر لحظه از زمان، شمار نسبتن اندکی از آنان موجود است. افزون بر آن، چنین ابرهایی بسیار کم نورند و برای دیدنشان به تلسکوپ هایی نیرومند نیاز داریم. این ترکیب "کمیاب بودن" و "کم نور بودن" باعث شده چنین اجرامی نسبت به دیگر اجرام کیهانی، یافته هایی تازه باشند. سحابی تخم مرغ که نخستین مورد یافته شده از این ابرهای پیش سیاره ایست، تنها کمتر از 40 سال پیش کشف و شناسایی شد. بسیاری از ویژگی های این رده از اجرام همچنان در پرده ای از راز پوشیده شده است.
به دلیل کوتاه بودن مرحله ی "ابرهای پیش سیاره ای"، در هر لحظه از زمان، شمار نسبتن اندکی از آنان موجود است. افزون بر آن، چنین ابرهایی بسیار کم نورند و برای دیدنشان به تلسکوپ هایی نیرومند نیاز داریم. این ترکیب "کمیاب بودن" و "کم نور بودن" باعث شده چنین اجرامی نسبت به دیگر اجرام کیهانی، یافته هایی تازه باشند. سحابی تخم مرغ که نخستین مورد یافته شده از این ابرهای پیش سیاره ایست، تنها کمتر از 40 سال پیش کشف و شناسایی شد. بسیاری از ویژگی های این رده از اجرام همچنان در پرده ای از راز پوشیده شده است.
 |
| تصویر نخست، در نور قطبیده |
هنوز دقیق نمی دانیم فواره های ستاره‌ای با چه ساز و کاری چنین حفره هایی را پدید می آورند، ولی یک توضیح احتمالی اینست که یک سامانه ی ستاره ای دوتایی، و نه یک تک ستاره، در مرکز این سحابی وجود دارد (تصویر دوم که در نور قطبیده است، این 4 نورافکن را بهتر نشان می دهد). ساختار لایه ای پیاز-مانند ابرِ پراکنده ترِ پیرامون پیله ی مرکزی در اثر فوران های دوره ای موادی به وجود آمده که از ستاره ی در حال مرگ به بیرون پس زده می شوند. این فوران ها معمولن هر چند صد سال یک بار رخ می دهند.
فاصله ی سحابی تخم مرغ از زمین را تنها به صورت تقریبی می دانیم. بهترین گمانه زنی، حدود 3,000 سال نوریست. این هم به نوبه ی خود بدین معناست که ستاره شناسان تصور درست و دقیقی از اندازه ی خود سحابی ندارند (سحابی می تواند بزرگ تر و دورتر، یا کوچک تر ولی نزدیک تر باشد). عکس نخست از پیوند نوردهی های دوربین میدان باز شماره 3 ی تلسکوپ هابل در محدوده ی نور دیداری (مریی) و فروسرخ به دست آمده است.
.jpg)
